یک عصر بهاری که در جستجوی موس ایرانی در خیابان میثم هستم، واژۀ «ایرانی» روی درِ سکوریت یکی از مغازهها توجهم را جلب میکند و به این امید که فروشگاه لوازم کامپیوتر باشد، با خوشحالی جلو میروم؛ اما باتعجب به فروشگاه لوازم کادویی برمیخورم.
با اینکه به هدفم نرسیدهام، چیزی از خوشحالیام کم نمیشود؛ چراکه دیدن یک هموطن آن هم از نوع جوان و باارادهاش که در این هیاهوی پوچ جنس خارجی، فارغ از همۀ حرف و حدیثها کالای وطنی میفروشد، واقعاً خوشحالکننده است.
مهدی عرفانیان، جوان ۲۷ ساله و باغیرت مشهدی پساز مشاهدۀ رنج دوستان و نزدیکان تحصیلکردهاش بهخاطر بیکاری و در لبیک به ندای رهبر معظم انقلاب مبنیبر مصرف کالای داخلی، چندماهی است که باافتخار، مصرف و فروش کالای ایرانی را آغاز کرده تا بهقول خودش، گامی هرچندکوتاه در مسیر اشتغالزایی برای جوانان کشورش بردارد. ساعتی پای صحبتش مینشینم تا با چندوچون کارش بیشتر آشنا شویم.
این جوان خوشفکر، فروش کالای ایرانی را از آذرماه ۹۵ شروع کرده و با اینکه اطرافیان و سایر کسبه، فروش یکباره و در حجم زیاد کالای ایرانی را «ریسک محض» میدانستند و او را به احتیاط توصیه میکردند، از همان ابتدا با تنوع زیادی کالای ایرانی آورده و آنطورکه میگوید، «هرگز پشیمان نشده است».
آقای عرفانیان برایمان بیان میکند: «تحقیق کرده بودم و با اعتقاد و اطمینان فروش کالای ایرانی را شروع کردم. حتی دکور مغازه را تغییر دادم و وسط آن هم جنس چیدم تا مشتری بهراحتی شاهد تنوع کالای ایرانی باشد.
ویترینها را هم بدون شیشه گذاشتم تا مشتری از نزدیک جنس را لمس کند و به دلش بنشیند؛ بنابراین برخلاف روال که مغازهدارها مینویسند «لطفا دست نزنید»، من نوشتهام «لطفا دست بزنید». گرچه بارها این مسئله باعث خسارت شده است، درراستای رضایت مشتری باکی ندارم و ادامه میدهم.»
او که پیشازاین، مانند دیگران جنس خارجی مصرف میکرده یا میفروخته است، ادامه میدهد: «قبلا، هم با ضرورت حمایت از تولید داخل آشنا نبودم و هم کیفیت اجناس ایرانی پایین بود؛ ولی حالا گذشته از همهچیز، اِرق ملیام اجازه نمیدهد که خارجی مصرف کنم یا بفروشم.
خریدوفروش کالای ایرانی کوچکترین کاری است که میتوانم برای کشورم انجام دهم. وقتی باتماموجود بیکاری جوانان ازجمله دوستان و نزدیکانم را میبینم و رنجشان را لمس میکنم، خود را درقبال خرید یا فروش کالای ایرانی مسئول میدانم؛ بنابراین ۱۰۰ درصد ایرانی میخرم و میفروشم.
باید بگویم که درحالحاضر، بیشاز ۹۰ درصد اجناس مغازهام، ایرانی هستند و اگر چند مورد خارجی هست، به خریدهای قبلی مربوط میشود. باتوجهبه اینکه من و همسرم در دوران عقد هستیم، برای خرید لوازم جهیزیۀ خودمان هم روی جنس ایرانی تأکید داریم.»
عرفانیان که از سال ۸۴ با کار پارچهفروشی در بازار رضا وارد بازار شده و از سال ۸۷ فروش لوازم کادویی را شروع کرده است، میگوید: «طی سالهای اخیر، کیفیت کالای ایرانی بالا رفته و نسبتبه گذشته رشد بسیاری داشته است.»
او حمایت و تأکید رهبر معظم انقلاب، فشار تحریمها و ناامیدی از بیگانگان را از عوامل افزایش یکبارۀ کیفیت کالای ایرانی میداند و اضافه میکند: «اگر زودتر از این، اینطور میشد، بهتر بود.
متأسفانه دولت از تأمین مالی بنگاههای کوچک اقتصادی غافل است و نهتنها به شرکتهای تولیدی بها نمیدهد؛ بلکه تسهیلات را هم با سود هنگفت و دشواری بسیار واگذار میکند.»
این فروشندۀ کالای ایرانی که بیشتر اجناس مغازهاش را محصولات شرکتهای نوریتازه، کاوه، ساکورا، مقصود و پارسخزر تشکیل میدهند، بیان میکند: «محصولات شرکت مقصود دربرابر حرارت، بسیار مقاوم هستند.
محصولات لورنزا هم با اینکه کار ایران است، بیشتر بهعنوان برند خارجی شناخته میشود و مردم باور نمیکنند که ایرانی است. تنوع و زیبایی جنس ایرانی نسبتبه مشابه خارجی خیلی خوب و حتی بیشتر است.
تاکنون ضعفی در جنس ایرانی ندیدهام. درعینحال، هنوز بیشازاینها جای پیشرفت وجود دارد. فروشندهها هم باید همت کنند تا مصرف کالای ایرانی جابیفتد نه اینکه جنس ایرانی را به نام خارجی بفروشند.»
فروشندۀ باغیرت گزارش ما ادامه میدهد: «قبلا، چون کیفیت پایین بود، نمیشد مشتری را برای خرید ایرانی توجیه کرد و برای خودمان هم آوردۀ اقتصادی نداشت، اما حالا کالای ایرانی دستکم در حوزۀ بلور و کریستال نهتنها با کارهای ترکیه یا امارات برابری میکند.
بلکه قیمت پایینتر و کیفیت بالاتری دارد و بهدلیل همین قیمت و کیفیت مناسب، مشتری هم بهتر و هم بیشتر میخرد و دفاتر قسطی هم دیگر بسته شده است.
بااینحال، بین ۵ تا ۱۰ درصد تخفیف در نظر میگیرم تا مشتری با رضایت کامل خرید کند. حتی با اینکه در شرایط فعلی قدرت خرید مردم کاهش یافته است، جنس ایرانی بیشاز خارجی فروش دارد.»
در ادامه، وی به موانع روینیاوردن مشتریان به کالای ایرانی اشاره کرده و تصریح میکند: «برخی مصرف کالای خارجی را نوعی کلاس میدانند. عدهای هم از روی عادت یا نداشتن اطلاع، کیفیت کالای ایرانی را باور ندارند.
مثلا با اینکه به آنها میگویم، جنس ایرانی کیفیت بهتری دارد، باز سراغ خارجی را میگیرند. برای همین برخی شرکتهای ایرانی روی بستهبندی خود «ساخت ایران» را درج نمیکنند.
البته خیلی از مشتریها هم بهدنبال بستهبندی شیک هستند که اغلب اجناس ایرانی در این زمینه موفق و پاسخگوی سلیقۀ مشتریان هستند.»
عرفانیان فرهنگسازی خریدوفروش کالای ایرانی برای مردم و فروشندگان و نیز تبلیغ و معرفی کالاهای ایرانی را از ضرورتهای رشد مصرف کالای داخلی میداند و خاطرنشان میکند: «بهترین تبلیغ، کیفیت است که خوشبختانه روبهافزایش دارد.
دوسهسالی است که مردم بهدنبال کالای ایرانی میگردند. اینکه برای هدیۀ روز معلم بهدنبال کالای ایرانی ولو گرانتر از جنس خارجی هستند، نشانۀ فرهنگسازی خوب خرید ایرانی میان دانشآموزان است؛ اما هنوز باید تبلیغ و تبیین بیشتری انجام شود.
باید از خودمان و آشنایانمان که به ما اعتماد دارند، شروع کنیم. هرچند زمان میبرد، شدنی است.» وی عنوان میکند: «در جمعهای خانوادگی، دربارۀ کیفیت کالای ایرانی صحبت و تبلیغ میکنم.
ازطرفی، برخی اقوام و بستگان نیز هستند که با اینکه وضع مالی خوبی دارند و میتوانند بهترین اجناس خارجی را بخرند، کالای ایرانی را مصرف میکنند و این واقعاً خوشحالکننده است.»
این جوان غیور و دغدغهمند، از زمینخوردن اجناس ایرانی از ارتفاع زیاد و سالمماندنشان بهعنوان شیرینترین خاطرهاش یاد میکند و میگوید: «مقاومت و استحکام جنس ایرانی آنقدر بالا رفته است که از فاصلۀ یک یا دومتری زمین میخورد و نمیشکند، ولی جنسی خارجی با قیمت چندصدهزارتومانی بوده که با آب جوش از وسط نصف شده یا با زمینخوردن شکسته است.»
عرفانیان از رکود بازار بهعنوان تلخترین خاطرۀ کاری خود نام میبرد و میگوید: «طی چهار سال گذشته، ثبات قیمتها خوب بود، اما رکود باعث شد خیلی از همکاران ازجمله تولیدکنندگان و فروشندگان کلی یا جزئی، مغازهشان را جمع کنند و بروند. داراها، داراتر شدند و ندارها همان که بودند، ماندند یا کارشان تعطیل شد.»
وی بااشارهبه اینکه برادرش که مشوق او برای فروش کالای ایرانی بوده است، اکنون کارگاه رنگرزی دارد و با نقاشی بلورجات ایرانی با طرحهای سنتی، صنایعدستی تولید میکند، سایر کسبه و همکارانش را به فروش کالای ایرانی دعوت کرده و اضافه میکند: «جدا از هزینۀ رهن مغازه، با ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان میتوان یک مغازۀ ۴۰ متری را از جنس ایرانی پر کرد؛ اما این میزان برای جنس خارجی بیشاز ۵۰ میلیون تومان است.»
این فروشندۀ کالای ایرانی که از همان ابتدای فروش اجناس ایرانی، عضو پویش کالای ایرانی در اینستاگرام و تلگرام شده است و برای همین روی درِ مغازه با خط درشت جملۀ «باافتخار کالای ایرانی میفروشم» را درج کرده، یادآوری میکند: «خیلیها سرزنشم میکردند که نوشتن این جمله، وجهۀ مغازه را خراب میکند؛ اما من از این کار احساس غرور و افتخار میکنم.»
عرفانیان از مردم میخواهد از جنس ایرانی نترسند؛ تحقیق کرده یا یکبار استفاده کنند، خودشان به کیفیت و برتری کار پی میبرند. او همچنین توصیه میکند: «از حرف دیگران هراسی نداشته باشیم و در شرایطی که حتی دولت آمریکا هم روی مصرف کالای بومی خود تأکید دارد، بهجای کالای کشور خود به کالای دیگر کشورها بها ندهیم.»
* این گزارش یکشنبه ۲۱ خرداد سال ۱۳۹۶ در شماره ۲۴۸ شهرآرامحله منطقه ۴ چاپ شده است.